Caesium hoặc cesium là nguyên tố hóa học thứ 55 trong bảng tuần hoàn có ký hiệu Cs. Cs là kim loại kiềm mềm màu vàng ngà với điểm nóng chảy là 28 °C (83 °F), là một trong các kim loại ở dạng lỏng ở khoảng nhiệt độ phòng. Đáng chú ý, nguyên tố Cs được ứng dụng trong các đồng hồ nguyên tử.
Cesium (nguyên gốc từ tiếng Latinh caesius có nghĩa là “thiên thanh” hay “lam nhạt”) được Robert Bunsen và Gustav Kirchhoff phát hiện nhờ nghiên cứu quang phổ trong nước khoáng lấy từ Dürkheim, Đức vào năm 1860. Cs được xác định dựa trên các vạch màu lam nhạt trong quang phổ và nó là nguyên tố đầu tiên được phát hiện nhờ phân tích quang phổ. Cesium kim loại đã được Carl Setterberg điều chế ra năm 1882. Về mặt lịch sử, ứng dụng quan trọng nhất của Cesium là trong nghiên cứu và phát triển, chủ yếu là trong các ứng dụng hóa học và điện học. Gần đây, Cesium dioxide gây nhiều sự chú ý do có nhiều tính chất quang, điện độc đáo khi tồn tại ở kích thước nano.
Phổ điện từ của Cesium có hai vạch sáng trong phần xanh lam của quang phổ cùng với một vài vạch khác trong các phần màu đỏ, vàng và lục. Kim loại này có màu vàng ngà, mềm và dễ uốn. Cesium là nguyên tố có độ âm điện nhỏ, thế ion hóa và tính kiềm đứng thứ hai, chỉ sau Francium. Cesium là kim loại hiếm trong số 5 kim loại kiềm không phóng xạ (Về mặt kỹ thuật thì Francium là kim loại kiềm ít phổ biến nhất, nhưng do nó có tính phóng xạ cao, với chỉ khoảng 550 gam trong toàn bộ lớp vỏ Trái Đất tại một thời điểm, nên độ phổ biến của nó có thể coi là bằng 0 trong thực tế).
Cùng với Galium, Francium và Thủy ngân (Hydrargyrum), Cesium là một trong số các kim loại ở dạng lỏng trong điều kiện nhiệt độ phòng. Cesium phản ứng mãnh liệt trong nước lạnh và cũng phản ứng với nước đá ở nhiệt độ trên -116°C (157K).
Cesium hydroxide (CsOH) là một base cực mạnh, có khả năng ăn mòn nhanh chóng bề mặt của thủy tinh. CsOH thông thường được coi là “base mạnh nhất” (sau FrOH), nhưng trên thực tế thì nhiều hợp chất khác, như n-butyllithium (C4H9Li) hay sodamide (NaNH2) là các bazơ mạnh hơn.
